BP Azərbaycanı tərk edə bilər

Xəzər dənizində biz iki nəhəng yatağın – Azəri-Çıraq-Günəşli (AÇG) neft və Şahdəniz (ŞD) qaz yataqlarının əməliyyatçısıdır. 1995-ci ildə əməliyyatların başlamasından bəri AÇG, BTC, Şahdəniz və CQBK layihələri üçün çəkilmiş əsaslı xərclər 72 milyard dollar təşkil edib ki, onun da başlıca sərmayəçisi BP şirkəti olub. Şirkət hazırda Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda "Azəri", "Çıraq" yataqlarının və "Günəşli" yatağının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənməsi və hasilatin pay bölgüsü sazişində 30,374551 faizə malikdir.

BP şirkəti xammal neftin qiymətləri bərpa olunsa belə, öz neft-qaz aktivlərinin böyük bir hissəsini satmağa hazırlaşır, çünki bərpa olunan enerji mənbələrinə investisiya qoymaq istəyir. Bu barədə "Reuters" agentliyinə BP-dən eyni zamanda üç mənbə bildirib. Odur ki, BP şirkəti Anqola, Oman, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, İraqla yanaşı Azərbaycanı da tərk edəcək. BP-nin bu qərarı adıçəkilən ölkələrdə rentabellik (gəlirlik) səviyyəsinin aşağı olması ilə bağlıdır.

Şirkət 2019-cu ilin birinci yarısı ərzində AÇG üzrə fəaliyyətlərə 657 milyon, BTC üzrə təqribən 12 milyon, CQBK və genişləndirilmiş boru kəməri ilə bağlı fəaliyyətlərə 24 milyon dollardan artıq əsaslı məsrəflər xərcləyib.

Şirkətin Azərbaycanı tərk etməsi ilə bağlı qərarının verilməsi onun yeni strategiyasının qəbulundan asılıdır. Gözləntilərə görə, bu, yaxın zamanlarda baş tuta bilər.

BP-nin Azərbaycanın tərk etməsi yalnız iqtisadi deyil, həm də siyasi müstəvidə qiymətləndirilməlidir. Hazırkı böhran şəraitində BP-dən gözlənilməz qərar Azərbaycan neft sənayesində sərmayə baxımından ciddi çətinliklər yarada bilər. Bunun "xərc"ləri Azərbaycana baha başa gələ bilər, hətta "Azəri", "Çıraq" yataqlarının və "Günəşli "yatağının dərinlikdə yerləşən hissəsinin işlənməsi ləngidə, yalnız dövləti deyil, həm də SOCAR-ı pis vəziyyətə qoya bilər.