500 manatlıq əsginaslar çirkli pulların yuyulmasına şərait yarada bilərmi?

“Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) ötən ilin noyabr ayında dövriyyəyə buraxdığı 500 manatlıq əsginasların devalvasiyaya səbəb olacağı ilə bağlı fikirlərin ciddi əsası yoxdur. Onlar sadəcə kiçik nominallı əsginaslara qarşı psixoloji təzyiq yaradır”.

Bunu “Report”a açıqlamasında yeni əsginaslarla bağlı cəmiyyətdə gedən müzakirələri şərh edən iqtisadçı ekspert Eldəniz Əmirov deyib.

O, həmçinin bildirib ki, böyük nominallı əsginaslar çirkli pulların yuyulmasına şərait yaradır: "Bundan əvvəl dövriyyəyə 200 manatlıq əsginaslar buraxılıb. Həmin vaxt Azərbaycanda minimum əmək haqqı 250 manat olubsa, ən yüksək nominallı əsginasın bu məbləğdən az olması haradasa başa düşüləndir. İndi isə ölkədə minimum maaş 300 manatdır və 500 manatlıq əsginasın iqtisadi baxımdan mənfi təsirləri olmasa da, psixoloji baxımdan hansısa təsirləri ola bilər. Yəni minimum əmək haqqı alan şəxs düşünür ki, onun aldığı məvacib bir əsginaslıq belə deyil.

Dünya təcrübəsi onu göstərir ki, böyük nominallı pul əsginaslarından istifadə özünü doğrultmur. 10-12 il bundan əvvəl Böyük Britaniyada 500 avroluq əsginaslar dövriyyədən çıxarıldı. Çünki hüquq mühafizə orqanlarının apardığı araşdırmalar zamanı məlum olmuşdu ki, bu pullar 80-90% hallarda cinayətkar məqsədlər, yəni çirkli pulların yuyulması məqsədi üçün istifadə olunur. Sonrakı illərdə isə Avropa Mərkəzi Bankı 500 avroluq əsginasları dövriyyədən çıxardı".

Ekspert hesab edir ki, 500 manatlıq əsginasların tədavül həcmi 1 milyon deyil, 1 000 ədəd olmalı idi.

Məsələ ilə bağlı “Report”un sorğusuna cavab olaraq AMB-dən bildirilib ki, bu pullar ölkə ərazisində qanuni ödəniş vasitəsidir: "Bu əsginaslar çağdaş tariximizin ən şanlı səhifələrindən biri olan, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Qarabağın azadlığı uğrunda 2020-ci ildə aparılmış 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan ordusunun tarixi zəfəri münasibəti ilə tədavülə buraxılıb.

Ümumiyyətlə beynəlxalq təcrübədə görkəmli şəxsiyyətlərə, hər bir ölkənin mədəniyyətinə, incəsənətinə, eləcə də həmin ölkələrdə baş verən ictimai-siyasi və tarixi proseslərə həsr olunan müxtəlif mövzulara aid yubiley və xatirə pul nişanları tədavülə buraxılır.

Bu təcrübədən irəli gələrək xüsusi konsepsiya qəbul edilib və bu çərçivədə milli dəyərlərə, ümummilli qurur yeri olan tarixi nailiyyətlərə və görkəmli şəxslərin tərənnümünə həsr olunmuş yubiley və xatirə pul nişanları dövriyyəyə buraxılır.

500 manatlıq yeni pullar xatirə pul nişanı olmaqla yanaşı, ölkə ərazisində qanuni ödəniş vasitəsidir və nominal dəyərləri ilə hər növ ödənişlərin həyata keçirilməsi, hesablara daxil edilməsi və pul köçürmələri zamanı hökmən qəbul edilir".