Faizlərin ümidinə qalan həkimlərin olmayan hüquqları

Belə ki, həkimlə əmək müqaviləsi bağlanılsa da, qəbul etdiyi xəstələrdən alınan xidmət haqlarının müəyyən faizləri həkimlərə ödənilir. Bu zaman xəstə sayı az olsa, həkimə minimum əmək haqqından da az pul ödənilir. Halbuki "Əhalinin sağlamlığının qorunması haqqında" Azərbaycan Respublikası qanunun 55-ci maddəsinə əsasən tibb işçilərinin əməyin mühafizəsi tələblərinə uyğun olaraq onların fəaliyyəti üçün iş şəraitinin təmin edilməsi və əmək müqaviləsi üzrə fəaliyyət göstərmək hüquqları vardır.

Belə bir hüquqsuz vəziyyətdə:

1) həkimlər sabit əmək haqqları almırlar.

Adıçəkilən qanunun 56-cı maddəsinə əsasən tibb işçilərinin əmək haqqı onların ixtisas dərəcəsinə, stajına və yerinə yetirdikləri vəzifələrə uyğun olaraq ödənilir və bu, əmək müqaviləsində (kontraktda) nəzərdə tutulur.

2) əmək müqaviləsi olmadığı halda həkimlər fəaliyyət göstərdikləri klinikadan istənilən vaxt heç bir əsaslı səbəb olmadan və müavinət ödənilmədən bayıra atıla bilər.

3) əmək müqaviləsi olmadığı halda həkimlər normal şəkildə illik ödənişli məzuniyyət hüquqlarından istifadə edə bilmirlər.

4) əmək müqaviləsi olmadığı halda klinika həkimlərin əmək şəraitinin, məsələn iş otaqları və tibbi alətlərlə təmin edilməsi öhdəliyini daşımır.

5) əmək müqaviləsi olmadığı halda həkimlər növbəti sertifikasiyadan keçə bilmirlər.

6) əmək şəraitləri təhlükəli, zərərli amillərlə bağlı olan həkimlər əlavə kompensasiya ala bilmirlər. Adıçəkilən qanunun 56-cı maddəsinə əsasən həkimlərin əmək şəraitləri təhlükəli, zərərli amillərlə bağlı olduqda onlar vəzifə maaşlarına əlavə olaraq kompensasiya almaq, eləcə də qanunvericilikdə müəyyən edilmiş digər güzəştlərdən istifadə etmək hüququna malikdirlər.

7) əmək müqaviləsi olmadığı halda həkimlər əmək funksiyalarının icrası zamanı bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından siğortalana bilmirlər.

Belə bir hüquqsuzluq şəraitində həkimlər çox acınacaqlı duruma düşüblər. Ona görə də orta statistik Azərbaycan həkimi özəl klinika şəraitində normal aylıq gəlirlərə sahib olmaq üçün ən azı 10 il işləməli, sabit sayda müştəri bazası yığmalı və məşhurlaşmalıdır. Əlbəttə ki, belə bir səviyyəyə hər həkim çata bilmir.

Normal güzərana çatmaq üçün bir həkim illərlə normal əmək şəraiti, sabit əmək haqqı və iş yeri olmadan özəl klinikaları dolaşır, eyni zamanda bir neçə klinikada fəaliyyət göstərir, dərman firmaları ilə əlbir işləmək kimi könülsüz əməkdaşlığa razı olur və ayın sonunda klinikadan nə qədər faiz alacağını gözləyir.

Əmək hüquqlarının qorunması sahəsində səlahiyyətli orqan olan Dövlət Əmək Müfəttişliyi həkimlərin hüquqlarının müdafiə etmək üçün demək olar ki, heç bir tədbir görmür.